Napoje energetyzujące – czy powinny być spożywane przez dzieci?

Zacznijmy od definicji:

Napoje energetyzujące są zaliczane do tzw. żywności funkcjonalnej, która według definicji FUFOSE powinna cechować się korzystnym wpływem na jedną lub więcej funkcji ponad efekt odżywczy, polegającym na poprawie stanu zdrowia bądź samopoczucia czy też zmniejszeniu ryzyka chorób. Swoim wyglądem powinna przypominać postać konwencjonalną oraz wykazywać korzystne działanie w ilościach, które będą spożywane wraz z normalną dietą, czyli nie mogą to być żadnego rodzaju kapsułki czy też tabletki [Definicja Functional Food Science in Europe 1999].

Napoje energetyzujące w większości mają podobny skład. Zawierają głównie cukry proste, kofeinę, taurynę, inozytol, witaminy z grupy B, a niektóre również glukuronolakton i ekstrakty roślinne.

Czy są jakieś ograniczenia dotyczące zawartości tych składników? Jak działają?

Jeśli chodzi o kofeinę, to niestety nie ma norm na jej zawartość w tego typu napojach. W europejskim prawie żywnościowym producenci mają obowiązek oznakowania kofeiny na etykiecie. Napoje, w których zawartość kofeiny przekracza 150 mg/l muszą zawierać ostrzeżenie „wysoka zawartość kofeiny” wraz z podaniem jej ilości, wyrażonej w mg/100 ml.

Przykład: ENERGY DRINK znanej marki, zawiera 32mg kofeiny w 100 ml a w opakowaniu 250 ml – 80mg kofeiny!!! Masa ciała dziecka w wieku 7 lat to około 25 kg więc maksymalna dawka kofeiny dla takiego dziecka to 62,5mg. Widzimy, że dziecko spożywając tego typu napój przekracza dopuszczalny limit.

NAJCZĘŚCIEJ CZYTANE

7 ćwiczeń spalających najwięcej kalorii Najgorsze śniadania na diecie odchudzającej 5 rzeczy, których warto nauczyć się od Cameron Diaz 4 kroki do wymarzonej sylwetki. Jak spełnić postanowienie o byciu fit?Poświąteczny detoks — detoksykujące produkty, dieta płynna Sprawdź, kiedy można wrócić do ćwiczeń po porodzie

Napoje energetyzujące

Kofeina wpływa w negatywny sposób na gospodarkę wapniową w organizmie, co może być szczególnie niebezpieczne w okresie budowania masy kostnej, może również zakłócać osiągnięcie optymalnej gęstości kości.

Nadmiar kofeiny wpływa również na zaburzenia snu, co sprzyja pogorszeniu wyników w nauce, braku koncentracji oraz nerwowości.

Spożycie kofeiny przez zdrowe osoby dorosłe nie powinno przekraczać 400 mg dziennie (obejmuje wszystkie produkty spożywane w ciągu dnia).

Przeanalizowana literatura wskazuje, że dzienne spożycie kofeiny przez dzieci nie powinno przekraczać 2,5mg/kg masy ciała. Spożycie większych ilości powoduje u dzieci zmiany nastroju, rozdrażnienie, niepokój, a spożycie ilości 5 mg/kg masy ciała/24h, prowadzi do wzrostu ciśnienia krwi.

Guarana jest to ekstrakt roślinny z południowoamerykańskiej rośliny Paulinia guarana, znanej z najwyższej zawartości kofeiny. Jej dodatek do napojów energetyzujących powoduje zwiększenie całkowitej zawartości kofeiny. 1 gram guarany zawiera około 40 mg kofeiny. Oprócz tego guarana zawiera także teobrominę i teofilinę – inne pokrewne kofeinie i podobnie działające alkaloidy.

Tauryna (kwas 2-aminoetanosulfonowy) – podejrzewa się, że tauryna stosowana w zwiększonych dawkach może powodować encefalopatie, zaburzając ciśnienie osmotyczne naczyń mózgowych i funkcje błon komórek układu nerwowego

Glukuronolakton może pobudzać czujność, koncentrację, skracać czas reakcji, likwidować zmęczenie i opóźniać moment wystąpienia senności. Działa również jako antydepresant.

Inozytol bierze udział w metabolizmie tłuszczów i cholesterolu, działa uspokajająco i poprawia sprawność umysłową, ponieważ jest niezbędny do prawidłowego przewodzenia i pobudzania bodźców nerwowych.

Karnityna – badania kliniczne wykazały jej korzystne działanie na układ nerwowy, zwiększa zdolność do uczenia się, poprawia refleks. Do efektów ubocznych stosowania tego związku zaliczyć można nudności oraz bóle brzucha.

Cukier – główny składnik

Przykład: ENERGY DRINK znanej marki, zawiera 16 g węglowodanów w tym 15 g cukrów w 100 ml. Opakowanie ma pojemność 250 ml, zawiera 37,5 g cukru, czyli 7 i ½ łyżeczki cukru!!!

Czy napoje energetyzujące powinny być spożywane przez dzieci?

Mała masa ciała dzieci, sprawia, że one są bardziej narażone na niekorzystny wpływ spożycia napojów energetycznych. Składniki w nich zawarte osiągają wyższe stężenie w organizmie dzieci, co może nawet prowadzić do powstania skutków toksycznych.

W badaniach klinicznych wykazano, że picie napojów energetyzujących w ilości 250 ml zwiększało agregację płytek krwi i pogarszało funkcję śródbłonka naczyń krwionośnych u osób zdrowych. Może zwiększać to ryzyko zawału serca lub nagłej śmierci.

Natomiast spożywanie 500 ml tych napojów dziennie przyspieszało pracę serca (o 5–7 uderzeń na minutę) i zwiększało ciśnienie skurczowe o 10 mmHg. Osoby z problemami kardiologicznymi należą do grupy zwiększonego ryzyka niekorzystnych skutków spożywania napojów energetycznych.

Niebezpieczne jest spożywanie napojów energetyzujących wraz z aspiryną, bądź innymi lekami, gdyż może to wywołać groźne skutki, w tym drgawki.

Czego nie powinno być w napojach dla sportowców?
(123RF)

Energetyki i ich konsekwencje

Zatem przejdźmy do sedna sprawy. Oto negatywne skutki spożywania napojów energetyzujących:

arytmia serca
wysokie ciśnienie
zawroty głowy
encefalopatie
drżenie mięśni
tachykardia
podenerwowanie
trudności ze skupieniem
nadwaga i otyłość
cukrzyca typu II

Bądźmy obiektywni, są też pozytywne właściwości tych napojów:

pobudzają czujność oraz koncentrację
skracają czas reakcji
likwidują zmęczenie i opóźniają moment wystąpienia senności

Pomimo tych kilku pozytywnych cech ilości negatywnych skutków dla zdrowia jest porażająca, zwłaszcza jeśli rozmawiamy o dzieciach. Dlatego napoje energetyzujące nie powinny być spożywane przez dzieci.

Agnieszka Blumczyńska — madrezywienie.pl

Literatura:

Kłosiewicz-Latoszek L, Cybulska B. Cukier a ryzyko otyłości, cukrzycy i chorób sercowo-naczyniowych , Probl Hig Epidemiol, 2011, (90:2)181–186.
Izabela Joachimiak, Katarzyna Szołtysek, Świadomość, stan wiedzy oraz częstotliwość spożycia napojów energetyzujących i izotonicznych przez osoby młode, czynnie uprawiające sport, Nauki inżynierskie i technologie engineering sciences and technologies, 1(8) . 2013.
Ewa Błaszczyk 1/, Beata Piórecka 1/, Paweł Jagielski 2/, Małgorzata Schlegel-Zawadzka 1/, Konsumpcja napojów energetyzujących i zachowania z nią związane wśród młodzieży wiejskiej, Probl Hig Epidemiol 2013, 94 (4): 815–819.
Michał Cichocki, Napoje energetyzujące – współczesne zagrożenie zdrowotne dzieci i młodzieży, Katedra Biochemii Farmaceutycznej Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Przegląd Lekarski 2012/69 /10, 854–860.
Monika Hoffmann, Franciszek Świderski, Napoje energetyzujące i ich składniki funkcjonalne, Przemysł Spożywczy 9/2008.
Kwaśniak J., Szponar O. (2011), Napoje energetyczne nadużywane przez uczniów.
Semeniuk W. (2011), Spożywanie napojów energetyzujących wśród studentów Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie. Problemy Higieny i Epidemiologii, 92(4), str. 965–968.
Dworzański W., Opielak G., Burdan F. (2009), Niepożądane działania kofeiny. Polski Merkuriusz Lekarski, XXVII, 161, str. 357–361.
Edyta Suliga, Zachowania zdrowotne związane z żywieniem osób dorosłych i starszych, Hygeia Public Health 2010, 45(1): 44–48.
Maria Białas, Hanna Łuczak, Maria Jeżewska, Ocena Zawartości Kofeiny W Wybranych Napojach Bezalkoholowych, Bromat. Chem. Toksykol. – XLIV, 2011, 3, str. 630–634.